جراحی شاخک های بینی : شاخک های بینی که به آنها توربینه هم گفته می‌شود، ساختارهایی در دیواره کناری داخل بینی هستند که به صورت برجستگی هایی در داخل راه هوایی بینی دیده می شوند. آنها در واقع برجستگی های استخوانی هستند که به وسیله لایه های مخاطی پوشانده می شوند و به عنوان یک بافت برای هدایت بهتر جریان هوای ورودی به کار می روند و نقش به سزایی در گرم و مرطوب‌کردن هوای تنفسی دارند.
در هر حفره بینی، سه شاخک (فوقانی، میانی و تحتانی) قرار دارد .شاخک های میانی و تحتانی شاخک های اصلی هستند که به طور طبیعی بزرگ و کوچک می شوند. این شاخک‌ها گاهی به‌طور غیرطبیعی، بزرگ شده و سبب انسداد بینی می‌شوند و مشکلاتی مثل صدای تودماغی و خشک‌شدن گلو را برای بیمار ایجاد می‌کنند.
علت بزرگ شدن شاخک های بینی چیست؟
عوامل تورم شاخک های بینی
- سرماخوردگی
- عفونت
- آلرژی
- پولیپ
- انحراف تیغه میانی بینی
بزرگی غیرطبیعی شاخک ها یا ناشی از وضعیت استخوانی شاخک (انحراف تیغه میانی بینی) و یا ناشی از تورم مخاط شاخک (آلرژی و …) می باشد. اگر اسکلت استخوانی شاخک بزرگ باشد یا نحوه قرارگیری آن به‌گونه‌ای باشد که راه هوایی را تنگ کند باید با جراحی، قسمتی از این استخوان برداشته شود و اگر علت، تورم مخاط شاخک باشد، پزشک علاوه بر درمان دارویی، با اقداماتی مانند: کوترکردن یا سوزاندن شاخک و یا با استفاده از امواج رادیویی مقداری از حجم مخاط را کم کرده و مسیر راه هوایی بیمار را باز می کند.
از آنجایی که در جراحی زیبایی بینی معمولاً از حجم بینی کاسته می‌شود، جراح بینی باید توجه ویژه‌ای به فضای داخل بینی داشته باشد و چنانچه قبل از جراحی شاخک‌های بینی حتی به مقدار مختصر بزرگ باشند، لازم است که جراح طی جراحی نسبت به کوچک‌تر و جمع‌تر کردن آنها اقدام کند تا از انسداد بینی و عوارضی مثل صدای تودماغی و تنفس صدا‌دار جلوگیری به عمل‌آید.
نکته مهم این است که هیچگاه شاخک های بینی به طور کامل برداشته نمی شوند. برداشت کامل شاخک های بینی سبب ایجاد یک بینی بسیار خشک و پر از دلمه می شود.
نقش شاخک های بینی چیست؟
شاخک های بینی سطح پوششی حفره ی بینی را افزایش می دهند و مژک های موجود در پوشش مخاطی آنها سبب معتدل شدن هوای حفره ی بینی و همچنین مرطوب شدن حفره بینی در هنگام نفس کشیدن می شوند.
عواملی هستند که سبب بزرگ شدن و تورم شاخک های بینی می شوند و در نتیجه این امر سبب مسدود شدن راه تنفسی بیمار و بروز اختلالات تنفسی می شود. علت بزرگ و متورم شدن شاخک ها در این شرایط این است که جریان خون بیشتری وارد آنها شود تا بتوانند با عفونت مبارزه کنند.
شاخک های بینی چه وظایفی دارند؟
1- گرم کردن هوای تنفس شده قبل از رسیدن به ریه ها
2- حفظ بدن در مقابل عفونت و آلرژن هایی که با هوای تنفسی وارد بینی می شوند.
3- جمع آوری باکتری هایی به نام لیزوزیم برای مبارزه با عفونت
بزرگ شدن شاخک های بینی چگونه تشخیص داده می شود؟
در بسیاری از موارد بیماران بزرگی شاخک های بینی خود را با پولیپ بینی اشتباه گرفته و با تصور اینکه به پولیپ بینی مبتلا هستند به پزشک مراجعه می کنند، در حالی که پزشک به راحتی و با معاینه داخل بینی بیمار، بزرگ شدن شاخک های بینی او را تشخیص می دهد. همچنین در بعضی موارد این تشخیص با کمک اشعه ایکس و عکسبرداری صورت می گیرد.
روش های جراحی کوچک کردن شاخک های بینی
1- برش و برداشتن قسمت کوچکی از شاخک های بینی :
در موارد خاص موقعیت شاخک ها ی بینی به گونه ای است که شاخک وسطی جلوی تخلیه ی سینوس ها را گرفته است. در این حالت جراح قسمت کوچکی از شاخک های بینی را بریده و برمی دارد تا راه تخلیه سینوس ها و تنفس بیمار باز شود. البته به اندازه ای که مقدار مژک های برداشته شده زیاد نباشد.
2- کاهش زیر مخاطی شاخک ها :
در این روش جراح یک برش ایجاد کرده و سپس پوست شاخک ها ی بینی را که به آن لایه ی مخاطی گفته می شود بالا می کشد. پس از آن استخوان اضافی حذف می شود و شاخک ها ی بینی از تیغه ی وسط بینی دور تر می شوند. با این روش معمولاً مژک ها حفظ شده و کارایی بینی از بین نمی رود.
3- اصلاح شاخک های بینی با لیزر یا اسید:
متأسفانه در این روش مژک های مفید از بین می روند. لیزر می تواند زیر مخاط نیز به کار برده شود، در این صورت فقط بافتی که زیر پوشش شاخک ها قرار دارد تحت تاثیر قرار می گیرد.
