درمان سینوزیت و جراحی سینوس با هدف باز کردن معبرهای سینوس‌ها و رفع گرفتگی آنها، برای افرادی که دچار عفونت‌های سینوسی مداوم و مکرر، افراد دارای ساختار غیر نرمال در سینوس‌ها و یا افرادی که دارای توده‌های غیر نرمال در سینوس هستند، انجام می شود.
البته جراح و متخصص گوش و حلق و بینی اغلب پیش از اقدام به جراحی سینوس، دیگر گزینه‌های درمانی را به کار می گیرد، در صورتی که بهبودی حاصل نشود، جراحی سینوس به بیمار توصیه می شود.
از جمله درمان های سینوزیت قبل از جراحی، داروهای متعددی هستند که ممکن است علائم بیماری را بهبود ببخشند. این داروها عبارتند از:
- داروهای آنتی‌بیوتیک
- سالین‌ها یا اسپری های شستشوی بینی
- اسپری‌های دکونژستانت بینی
- اسپری‌های استروئیدی بینی
- استروئیدهای خوراکی
- داروهای ضد آلرژی
- آنتی‌هیستامین‌ها
سینوس چیست؟
سینوس‌ها به سبک‌تر شدن جمجمه کمک می کنند. همچنین مخاطی تولید می‌کنند که مسیر بینی را مرطوب نگه می‌دارد. این مخاط یک لایه محافظ ایجاد کرده و کمک می‌کند تا ذرات ناخواسته نظیر مواد آلوده و ارگانیسم‌های عفونی از درون بدن دور بمانند.
سینوس‌ها دارای جداری از مژه‌اند، مژه ها سلول‌هایی مومانند و بسیار نرم هستند و به تخلیه مخاط از مسیر سینوس‌ها و خروج از بینی کمک می‌کنند.
علل انجام جراحی سینوس چیست؟
یکی از موثرترین روش درمان سینوزیت جراحی است. هدف جراحی سینوس برداشتن و پاکسازی هر چیزی است که مسیرهای تخلیه سینوس‌ها را مسدود کرده است که شامل موارد زیر می باشد:
- غشاءهای مخاطی
- پولیپ‌های بینی
- بافت متورم یا آسیب دیده سینوس(سینوزیت)
- تکه‌های ریز استخوان
- تومورها یا توده‌های مسدود کننده معبرهای بینی یا سینوس
افراد ممکن است برای درمان طیفی از موارد بالا نیازمند انجام جراحی سینوس باشند. شایع ترین علل جراحی سینوس، سینوزیت و پولیپ‌های بینی است.
سینوزیت چیست؟
سینوزیت تورم سینوس‌ها یا مسیرهای بینی است، که گاهی عفونت سینوس نامیده می‌شود. علائم سینوزیت عبارتند از:
- گرفتگی بینی
- سرفه
- احساس فشار در اطراف بینی، چشم‌ها یا پیشانی
- درناژ انبوه و دچار تغییر رنگ بینی
- حالت انسداد در سر و انواع سردرد
- ترشحات بدمزه پشت بینی
- گرفتگی گوش یا تغییرات شنوایی
پولیپ بینی چیست؟
پولیپ بینی تورم جدار داخلی معبرهای بینی و سینوس‌ها است. پولیپ‌ها از نظر اندازه متفاوت هستند، اما معمولاً هم‌اندازة قطره اشک هستند.
پولیپ‌های بزرگ‌تر یا خوشه‌ای از پولیپ‌ها می‌توانند موجب مشکلات تنفسی شوند و به حس بویایی فرد آسیب برسانند، همچنین ممکن است باعث گرفتگی سینوس‌ها شوند که به بروز عفونت سینوس منجر می‌شود.
برخی از افراد مبتلا به پولیپ ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند.
شایع ترین علائم پولیپ بینی عبارتند از:
- گرفتگی بینی که به دشواری تنفس منجر می‌شود.
- آبریزش بینی
- عفونت‌های مکرر سینوس
- چکه پشت بینی
- کاهش حس بویایی یا چشایی
- درد صورت
- انواع سردرد
- خُر و پُف
- آپنه خواب
درباره درمان پولیپ بینی در اینجا بخوانید
انواع روش جراحی سینوس
جراحی آندوسکوپی سینوس
رایج‌ترین نوع جراحی سینوس است که با استفاده از ابزاری به نام آندوسکوپ (یک لوله فیبرواوپتیک روشن ) انجام می‌شود. آندوسکوپ برای برای باز کردن ورودی‌های سینوس‌ها وارد بینی می‌شود. جراح میکروتلسکوپ‌ها و ابزار جراحی را در مرحله بعد از آندوسکوپ وارد بینی می کند. جراح به وسیله این ابزارها بافت‌های انسدادی و دیگر بلوکاژها را برداشته و سینوس ها را پاکسازی می کند. این جراحی به صورت سرپایی انجام می شود و جراحتی در پی ندارد.
جراحی آندوسکوپی سینوس با هدایت تصویری
این جراحی یک تکنیک جدید است که برای موارد شدید گرفتگی بینی، یا پس از جراحی‌های پیشین سینوس توصیه می شود. در این نوع جراحی سینوس، علاوه بر آندوسکوپ، از یک سیستم نقشه‌برداری حدوداً سه‌بُعدی برای نشان دادن چگونگی وضعیت ابزار جراحی در داخل بینی بیمار، استفاده می‌شود. این کار با استفاده از سی تی اسکن و سیگنال‌های مادون قرمز انجام می‌شود. با استفاده از این راهنما، جراح می‌تواند مسیرهای دشوار سینوس را کاوش کرده و بافت‌ها و دیگر عوامل مسدود کننده سینوس‌ها را با دقت بردارد و سینوس را پاکسازی کند.
جراحی کالدوِل لوک سینوس
این جراحی کمتر رایج بوده و تهاجمی‌تر است و معمولاً زمانی انجام می‌شود که وجود توده‌ای در داخل حفره سینوس قطعی باشد.
هدف از جراحی کالدوِل لوک برداشتن توده‌ها و بهبود درناژ سینوس است. این جراحی مسیری میان بینی و حفره زیر چشم‌ها موسوم به سینوس ماگزیلاری ایجاد می‌کند و این دریچه به درناژ کمک می‌کند. جراح بُرشی در فک فوقانی بالای یکی از دندان‌های ثانوی مولر در داخل دهان ایجاد می‌کند، سپس از طریق برش ایجاد شده به حفره سینوس دسترسی می‌یابد. این جراحی را می‌توان با استفاده از بیهوشی ناحیه‌ای یا عمومی انجام داد.
عوارض پس از جراحی سینوس
- احساس ناراحتی خفیف
- خستگی مزمن
- احتقان بینی
- خونریزی در مقادیر کم
دوره نقاهت پس از درمان سینوزیت
پس از انجام جراحی سینوس بسته به نوع جراحی ، ممکن است از بسته‌بندی بینی استفاده شود. بسته‌بندی بینی داخل کردن مواد گازمانند به درون معبر بینی برای کنترل خونریزی است. اگر بسته‌بندی از نوع قابل حل باشد، به مرور زمان تحلیل می رود و اگر از نوع حل‌شدنی نباشد، جراح آن را برمی دارد.
دوره بهبودی بیمار بستگی به نوع جراحی انجام شده و عوامل دیگری نظیر سن و سلامت عمومی بیمار دارد. بسیاری از افراد پس از انجام جراحی سینوس ناراحتی کمی احساس می‌کنند و اکثراً می‌توانند در همان روز مرخص شده و به منزل بازگردند.
با توجه به دامنه جراحی داروهایی نیز برای بیمار تجویز می شود. داروهای رایج پس از انجام جراحی سینوس اغلب شامل محلول شستشوی سالین، داروهای استروئیدی و آنتی‌بیوتیک است.
